eBird veri tabanına göre, dünyada 10.957 kuş türü bulunurken, Türkiye'de bu sayı 497'ye ulaştı. 2024 yılında Türkiye'ye yeni eklenen iki kuş türü ise kara sümsük (Sula leucogaster) ve yeşil sırtlı balıkçıl (Butorides striata) oldu. Kara sümsük, Andre Yarborough tarafından İstanbul'da, yeşil sırtlı balıkçıl ise Selim Toprak tarafından Gaziantep'in İslahiye ilçesinde görüntülendi. Bu gözlemler, Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğinin zenginliğini bir kez daha ortaya koyuyor. eBird'ün küresel ölçekteki verileri, doğa koruma çalışmalarına önemli katkılar sağlıyor. Toplamda 156.000'i aşkın gözlem kaydıyla, Türkiye kuş gözlemciliğinde aktif rol alıyor. Bu veriler, kuş popülasyonlarının izlenmesi ve korunması için değerli bilgiler sunuyor.

Türkiye'deki Kuş Türü Şampiyonları

Türkiye'de en çok kuş türüne ev sahipliği yapan iller sırasıyla; 385 türle Hatay, 380 türle Mersin ve 366 türle İstanbul'dur. Adana (363), Samsun (359), Antalya (354), Ankara ve Bursa (342), Muğla ve Rize (339) gibi iller de yüksek tür çeşitliliğine sahip. 300'ü aşkın türün gözlemlendiği diğer iller arasında; Gaziantep, Şanlıurfa, Konya, Kayseri, İzmir, Iğdır, Kars, Trabzon, Van, Çanakkale, Aydın, Balıkesir, Denizli ve Kırklareli bulunuyor. Bu iller, Türkiye'nin farklı coğrafi bölgelerini temsil ediyor ve zengin biyolojik çeşitliliğin göstergesi. Kuş çeşitliliğinin belirlenmesinde coğrafi konum, iklim koşulları ve habitat çeşitliliği gibi faktörler etkili oluyor. Ayrıca, bu verilerin düzenli olarak güncellenmesi ve genişletilmesi, Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak.

Hassas Türlerin Korunması

eBird kayıtlarında bazı hassas türler için özel koruma önlemleri uygulanmaktadır. Özellikle ulu doğan ve bıyıklı doğan gibi yırtıcı kuş türlerinin kaçak avlanmasının önüne geçmek amacıyla, bu türlerin gözlemlendiği bölgelerin bilgileri gizleniyor. Antalya Kuş Gözlem Topluluğu kurucularından veteriner hekim Gökçe Coşkun, bu türlerin özellikle Arap ülkelerine kaçak yollarla satıldığını ve bu uygulamanın türlerin korunması için hayati öneme sahip olduğunu vurguluyor. eBird sistemi, bu tür hassas bilgileri koruma altına alarak yasa dışı faaliyetlere karşı mücadeleye katkıda bulunuyor. Bu uygulama, kuş gözlemciliğinin doğa koruma çabalarına ne kadar önemli bir şekilde destek olduğunu göstermektedir. Ayrıca, kuş gözlemcilerinin bu tür hassas verilere sahip çıkması ve gizliliği koruma konusunda duyarlı davranması gerekiyor.

İllerin Kuş Çeşitliliği Sıralaması (Kısaltılmış)

300 türün altında kalan illerin kuş çeşitliliği de önemlidir. Zonguldak, Afyon, Kocaeli, Edirne, Eskişehir, Hakkari, Sinop, Yalova, Giresun, Ağrı, Niğde ve daha birçok il, Türkiye'nin kuş çeşitliliğini zenginleştiren diğer bölgelerdir. Bu illerdeki gözlemler, kuş popülasyonlarını anlamak ve koruma stratejileri geliştirmek için kullanılıyor. Türkiye'nin coğrafi yapısı ve iklim çeşitliliği, farklı kuş türlerinin yaşam alanlarına uygun ortamlar sunar. Bu nedenle, her ilin kendi kendine özgü kuş çeşitliliği mevcuttur. eBird verileri, bu çeşitliliği haritalayarak koruma çabalarına katkı sağlar.